Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2016

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ

COMICOGRAFIMATA
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
ΟΙΚΟΘΕΝ

εκδόσεις

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ









ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ (*)





Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΙΞ





1.1    Σημασιολογικές αναδιφήσεις

Η ΜΕΛΕΤΗ θα ’χει ως πρωταρχικούς στόχους την ανεύρεση των, επί μέρους,  τ ύ π ω ν1  των κόμιξ (*), των  θ ε μ α τ ι κ ώ ν  κ α τ η γ ο ρ ι ώ ν2  των  έ ν τ υ π ω ν  κόμιξ, μέσ’ από μια συνοπτική ιστορική καταγραφή αυτών των εκδόσεων στη χώρα μας και τη διερεύνηση διαφόρων  θ ε ω ρ η τ ι κ ώ ν  ζητημάτων. Ως  κ ό μ ι κ,  σήμερα, θεωρείται μόνο το προϊόν της τυπογραφικής τέχνης, δηλαδή το μικρό ή μεγάλο περιοδικό, το άλμπουμ, το λεύκωμα, το βιβλίο, κ.λπ. κι όχι αυτό καθαυτό το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Η εργασία αυτή, εκλαμβάνει τα κόμιξ ως: το δημιούργημα της συνδυασμένης έκφρασης, μέσω των
τεχνικών της Ζωγραφικής και της Γραφής, με σκοπό την αφήγηση δι’ εικόνων και κειμένων, οπουδήποτε κι αν αποτυπώνεται. Ο κύκλος, που εμπεριέχει όλα τα έργα αυτής της τεχνοτροπίας, καλύπτει μία αρκετά μεγάλη περιοχή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και τα τυπωμένα κόμιξ αποτελούν ένα μέρος του. Η επιφάνεια του κύκλου είναι το πεδίο  α ν α φ ο ρ ά ς  και πιο συγκεκριμένα το  υ π ε ρ σ ύ ν ο λ ο  α ν α φ ο ρ ά ς  των εντύπων κι άλλων στοιχείων, που θα συμπεριληφθούν στην έρευνα και τα οποία αναγκαστικά θα διαμορφώσουν τα όποια συμπεράσματα. Η περιφέρεια του  κ ύ κ λ ο υ  τ ω ν  κ ό μ ι ξ  [δες σχέδιο παραρτήματος] δεν έχει μέχρι σήμερα οριοθετηθεί επακριβώς, ώστε ν’ αγκαλιάσει, ως περιβάλλουσα, τις διακριτές έντυπες εκδόσεις κόμιξ ή άλλου συνώνυμου ή παρεμφερούς τίτλου (κόμικς, εικονογραφημένα, κ.ά.), καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που κατά το σκεπτικό της μελέτης είναι κόμικ.
Πρώτος λόγος είναι η μη προσηκόντως αιτιολογημένη προσπάθεια εξοβελισμού κάθε  μ η  έ ν τ υ π η ς  μορφής κόμιξ, των αρχέτυπων του είδους, αρχής γενομένης απ’ τα άτεχνα σκαλίσματα των προϊστορικών ανθρώπων στους βράχους των σπηλαίων που διέμεναν, μέχρι τις χειροποίητες ζωγραφικές απεικονίσεις, πάνω στους μοναστηριακούς κώδικες, τις περγαμηνές και τους παπύρους!
Το προβαλλόμενο επιχείρημα, πως υπάρχει δυσκολία πρόσβασης, κάθε ενδιαφερόμενου, στα πρωτότυπα σχεδιάσματα, επειδή δεν υπάρχουν διαθέσιμα αντίγραφά τους, δεν αφορά στην ουσία του πράγματος, ώστε μία παράσταση να απολέσει, γι’ αυτό το γεγονός και μόνο, το χαρακτηρισμό της ως εικονογραφημένης διήγησης. Όσοι ενδιαφέρονται ή διαθέτουν πνεύμα ανήσυχο, έχουν δει θρησκευτικές απεικονίσεις τύπου κόμιξ στα λίγα, όντως, βιβλία που κυκλοφορούν στο εμπόριο, είτε στις Βιβλιοθήκες των Μονών, που επισκέπτονται. Αντιπαρέρχομαι το επιχείρημα ότι δεν έχει τη δυνατότητα κανείς να τ’ απολαύσει ξεφυλλίζοντάς τα στο κρεβάτι του, γιατί μ’ αυτή τη λογική ακόμη κι οι τεράστιες εκδόσεις: Περιπέτειες του Λούθερ Ακράιτ3, και Van Gogh και ο μεγάλος Γέροντας Βαρσανούφιος4 δε θα ήταν κόμιξ! Τα καλλιτεχνήματα έχουν την ίδια ονομασία, όπου κι αν βρίσκονται. Ιστορικά, η μη έντυπη μορφή αφήγησης με διαδοχικές εικόνες,  π ρ ο η γ ή θ η κ ε  της τυπωμένης· όπως την αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος μετά την εφεύρεση της Τυπογραφίας απ’ τον Γουτεμβέργιο (1455). Ο Αιγυπτιακός  Π ά π υ ρ ο ς  τ ο υ  Α ν ι,
(1240 π.Χ.), με τις πανέμορφες, έγχρωμες απεικονίσεις, σκίτσα σε παράθεση και κείμενα γραμμένα στην ιερογλυφική γραφή, που αναφέρονται στη μετά θάνατο ζωή του εκλιπόντος, είναι προγενέστερος κάθε μορφής έντυπου κόμικ σε παγκόσμιο επίπεδο κατά 3000 χρόνια! Οι εικονίσεις επί των εκκλησιαστικών βιβλίων, με Βιβλικές ιστορίες, γινόταν συστηματικά μέχρι να οργανωθούν και να λειτουργήσουν επαγγελματικά τυπογραφεία στην Ελλάδα (1850). Η Εύα, ο Αδάμ κι ο Όφις είναι απ’ τους πρώτους ήρωες κόμιξ, ως πρωταγωνιστές του γνωστού επεισοδίου της Βίβλου που στοίχισε στον άνθρωπο την έξοδό του απ’ τον Παράδεισο. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι έχουν βρεθεί διακοσμητικές αναπαραστάσεις5 περιστατικών της Αγίας Γραφής, φιλοτεχνήματα ακάματων μοναχών αντιγραφέων, που πλησιάζουν στη μορφή των σημερινών έντυπων κόμιξ  α π λ ο ύ  τ ύ π ο υ. Οι ζωγράφοι ασφαλώς και δε σχεδίαζαν κόμιξ με τη σημερινή έννοια του όρου· η παράθεση όμως των εικόνων τούς εξυπηρετούσε στην εξιστόρηση των γεγονότων, που ήθελαν ν’ αποτυπώσουν. Επίσης το ζωγραφικό ύφος κάποιων εικόνων6, προσομοιάζει στην τεχνική των έντυπων κόμιξ. Τέλος, λαϊκοί και ακαδημαϊκοί (λόγιοι) ζωγράφοι έχουν εκφραστεί με τη εικαστική


γλώσσα των κόμιξ, είτε εν αγνοία τους, είτε επιχειρώντας να εκφραστούν και μ’ αυτόν τον τρόπο. Το συμπέρασμα, που βγαίνει αβίαστα απ’ τα παραπάνω, είναι ότι τα έντυπα κόμιξ μ ι μ ή θ η κ α ν παλιότερες αφηγηματικές τεχνικές και  δ ι δ ά χ τ η κ α ν  απ’ αυτές· δεν προήλθαν από παρθενογένεση. Κάθε εποχή τού ανθρώπινου πολιτισμού συνεχίζει από κει που σταματάει η προηγούμενη, πατώντας στα προγονικά επιτεύγματα. Δεν κυκλοφόρησαν απ’ την πρώτη στιγμή τα  κ ό μ ι ξ  τ ω ν  β ι β λ ι ο π ω λ ε ί ω ν. Οι χάρτινοι ήρωες, κι αυτοί, πήραν σταδιακά την οριστική τους μορφή, όπως οι: Μίκυ Μάους και Λούκυ Λουκ7. Προηγήθηκαν πρωτόγονες και πρωτόλειες προσπάθειες και δοκιμάστηκαν αναρίθμητοι σχεδιαστικοί τύποι μέχρι να φτάσουμε στις φινετσάτες σημερινές εκδόσεις.

Ο δεύτερος λόγος συνίσταται στο ότι δύο βασικά ζητήματα, που έχουν τεθεί κατά καιρούς από μερίδα θιασωτών των έντυπων κόμιξ κι εξακολουθούν να την προβληματίζουν, δεν έχουν αντιμετωπιστεί με τη δέουσα προσοχή.
Το πρώτο ζήτημα αφορά στους πιο κοντινούς συγγενείς των έντυπων κόμιξ: τις  γ ε λ ο ι ο γ ρ α φ ί ε ς,  

Η συνέχεια στο βιβλίο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου